De schoonheid van een duurzame lokale economie

Economie is in relatie tot Groen steeds minder een 'vies woord'. Integendeel: met een lokale duurzame economie proberen moderne ondernemers juist aan de de kracht van hun omgeving bij te dragen, in de ruimste zin van het woord. Bovendien lijkt er vanuit de overheden steeds minder subsidie beschikbaar te zijn voor natuurontwikkeling en -beheer en zijn partijen naarstig op zoek naar nieuwe manieren van financiering.

De verduurzaming van de lokale economie biedt onder meer de volgende kansen:

Duurzame landbouw

In een streek waarin rentmeesterschap hoog in het vaandel staat, is het logisch om ondernemerschap te verbinden met de waarden voor de maatschappij en dus te zoeken naar de balans tussen people, planet en profit. Aangezien de agrarische sector een belangrijke economische sector is in de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden liggen hier kansen. De provincie brengt daarom de mogelijkheden van het EU Plattelandsontwikkelingsprogramma 3 (POP3' onder de aandacht. Het programma kent 50% EU financiering en bevordert systeeminnovatie in de landbouw, stimuleert plattelandsontwikkeling middels LEADER en richt zich bovendien op investeringen in duurzaam beheer van natuurlijke hulpbronnen (water, bodem) en biodiversiteit in het agrarisch gebied.

De Biobased Economy

In de Visie 2030, opgesteld door de Samenwerkende Gemeenten in de AV in afstemming met gebiedspartijen, staat onder meer: "Economie en duurzaamheid zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. [...] De rol van technologische innovaties bij het stimuleren van duurzaamheid neemt toe. [...] De regio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden wil een duurzame regio zijn, waar ook volgende generaties prettig kunnen wonen, werken en recreëren. Een regio met een open blik naar buiten en tegelijkertijd oog voor milieu en duurzaamheid. Dit doen we door de ‘bio-based’ economie zoveel mogelijk te stimuleren. Zo koppelen we economische dynamiek aan ecologische en sociale duurzaamheid. En zo werken we aan een duurzame regio, voor elkaar en met elkaar."

De term Biobased Economy (BBE) wijst op de overgang van een economie die draait op fossiele grondstoffen naar een economie die draait op biomassa als grondstof: van ‘fossil based’ naar ‘bio based’. In een biobased economy gaat het dus over het gebruik van biomassa voor voor materialen zoals plastics, chemicaliën, cosmetica en medicijnen. Het gaat dus niet alleen over energie (zie kanskaart biomassa voor energie). Klik hier voor meer info over BBE.

Er zijn al voorbeelden in de buurt. Zo worden bij Faay in Vianen scheidingswanden en plafondsystemen gemaakt van onder meer vlas en innoveert Corbion in Gorinchem onder meer op bioplastics en biochemicals. Waterschap Rivierenland heeft in 2015 een proef gedaan om bermgras te persen en aan te leveren aan een fabrikant van karton. Met Dupont in Dordrecht en de botlek om de hoek lijkt het mogelijk om concrete invulling te geven "de ‘bio-based’ economie zoveel mogelijk te stimuleren", zoals in Visie 2030 staat.

Ook de term 'circulaire economie' doet opgeld. In de circulaire economie worden producten en materialen hergebruikt en behouden grondstoffen hun waarde.VNO-NCW stelt dat er grote kansen liggen voor het Nederlandse bedrijfsleven om circulair te gaan ondernemen. Klik hier voor meer informatie. 

Welke concrete mogelijkheden voor een biobased en circulaire economie liggen er in de streek? Kunnen er gewassen geteeld worden voor toepassing in bioplastics of karton? Kunnen reststromen van bedrijven dienen als grondstof voor andere processen? Is hennepteelt mogelijk t.b.v. veevoer, textiel of duurzaam beton? Kan bioraffinage ervoor zorgen dat het veevoer lokaal wordt geproduceerd?

Lokale Energieopwekking

Diverse partijen werken aan een duurzame streek. Er is al een aantal mooie initiatieven om op duurzame wijze energie te winnen, zoals:

• het project MijnDakJouwDak van Den Haneker, waarin gezocht is naar de mogelijkheid om agrarische ondernemers producent te laten zijn van zonne-energie voor burgers uit de buurt;
• het project “Geen tak de streek uit” van Energiecoöperatie De Knotwilg, dat onderzoekt of het haalbaar is snoeihout uit de streek te gebruiken voor een grote, op hout gestookte kachel in Gorinchem;
• een eerste energieplantage met wilgen die eind 2015 is aangelegd in Bleskensgraaf om na te gaan wat de haalbaarheid en toegevoegde waarde (o.a. biodiversiteit en behoud van aantrekkelijke landschappen) is van de aanplant van wilgen voor biomassa. 

Onlangs kwam in het nieuws dat het nu mogelijk is om als boer gas te produceren uit koeienpoep. Een kans voor agrarische ondernemers in de AV? Ook schijnt het mogelijk te zijn om energie uit het kaasprocedé op te wekken.

Gemeente Alblasserdam heeft aangegeven in de toekomst zelfvoorzienend te willen zijn. Andere gemeenten en partijen volgen wellicht. Welke stappen kunnen we nemen die bijdragen aan duurzame energiewinning, versterking van de biodiversiteit en verfraaiing van het landschap?

Korte ketens in onze voedselvoorziening

Blijven we produceren voor de wereldmarkt? Of in andere woorden: blijven we slepen met voedsel? Of zijn er afzetmogelijkheden in de omgeving, bijvoorbeeld in de grote steden?

Nu produceren we voedsel, creëren we aanbod, en gaan we daarna kijken waar de vraag zit. Kan het ook andersom? Waar is (bijvoorbeeld in de omringende grote steden) vraag naar en kan de regio daar haar aanbod op afstemmen? Steeds meer voedselproducenten uit de Rotterdamse regio zoeken reeds het contact met de stad voor de rechtstreekse afzet. Aan de andere kant is er een steeds grotere groep stedelijke consumenten en ondernemers die interesse heeft in regionaal verbouwde versproducten, waarbij de herkomst en wijze van telen bekend is. De korte ketens die hierdoor ontstaan bieden veel kansen en mogelijkheden die verder kunnen gaan dan voedselproductie en zorgboerderijen.

Groen en gezondheid

Het idee dat het beleven van de groene omgeving een positieve uitwerking heeft op de gezondheid en het geestelijk welbehagen van mensen. Ook wel aangeduid als: “de helende waarde van groen”.