Een blauwgroen fundament voor de toekomst

Initiatiefnemers:

Waterwerkgroep Alblasserwaard/Vijfheerenlanden, Jan van Heukelum / Peter Kwakernaak.

• De waterwerkgroep is één van de werkgroepen binnen Stichting Blauwzaam.
• Binnen deze werkgroep zijn het onderwijs (Wellantcollege), Overheid (gemeente Giessenlanden, Waterschap Rivierenland), ondernemers (Oasen, Kwakernaak, Croon,  De Groene Geer) en maatschappelijke organisaties (schutsluis Alblassedam) vertegenwoordigd.
• Via het netwerk van de stichting Blauwzaam worden de initiatieven en resultaten van deze werkgroep gedeeld met de aangesloten ondernemers

Uitgangspunten zijn voor de werkgroep water :

• Kenbaar maken aan het publiek door onderzoek en onderbouwing van de gevolgen van de klimaat verandering door visualisatie, door verzamelen van data en  beschikbare data te verwerken op GBKN en /of GIS ondergronden.
• Data die aangeven wat de huidige status is en wat er gaat gebeuren volgens de  verwachtingen.
• In kaart gebracht worden de gevolgen, die te verwachten zijn.
• Bredere discussie en draagvlak voor het  thema water mbv data en als opstap naar verhelderen  en bijstellen van verwachtingen. We gaan ervan uit dat we in deze regio te maken hebben met betrokken burgers; 
• Draagvlak voor het zoeken naar en verkennen van oplossingen en kansen voor onze streek.

Daarom is de werkgroep water samengesteld uit een aantal mensen die betrokken zijn vanuit verschillende maatschappelijke achtergronden, werk, bedrijven en onderwijs en agrarische sector en overheden om met zo veel kennis als achtergrond daarover na te denken en dit project te vervolgen en tot een succes te maken voor onze streek.
Mogelijk heeft het geheel ook effect voor anderen, als het over verbinden gaat, immers opgedane kennis is herbruikbaar voor anderen, er zijn meer veenweidelandschappen in Nederland, aangrenzend en buiten ons land.

Beschrijving van het project:

Om nu en in de toekomst goed te kunnen anticiperen op de veranderingen in het klimaat (klimaatadaptatie) is het van groot belang voor overheid, ondernemers, onderwijs en burgers zicht te krijgen op de veranderingen in het klimaat en de logische gevolgen voor de streek.
Op dit moment is er al weliswaar data beschikbaar bij bv KNMI, wetenschappelijke organisaties en het waterschap, maar is deze data niet direct bruikbaar voor de genoemde doelgroepen omdat:

• data zijn complex en daardoor niet toegankelijk
• data zijn zeer gefragmenteerd en wordt niet gecombineerd aangeboden, waardoor een totaalbeeld moeilijk te krijgen is
• Er is geen koppeling tussen de data en de kennis en ervaring die aanwezig is bij de genoemde doelgroepen

Doelstelling van dit project is drieledig:

1. Ontsluiten van de beschikbare data, aangevuld en gecombineerd met de kennis en ervaring van ondernemers, overheid, onderwijs en burgers
2. Het vervaardigen van interactieve kaarten ed  waarmee we de veranderingen en de gevolgen kunnen visualiseren
3. De bewustwording van de doelgroepen van de veranderingen in het klimaat en de gevolgen
4. Het vervaardigen van meerdere scenario’s
5. Het in kaart brengen van de kansen en bedreigingen in het gebied die er voor de doelgroepen zijn
6. Het delen van de uitkomsten met de regio
7. Het starten van een project nav de resultaten 1-6

Projecten waarmee dit initiatief samenhangt:

De uitkomsten van het project zullen van invloed zijn op veel andere projecten/initiatieven die volgen.

Te denken valt aan:

• wilgencultuur verder ontwikkelen (haakt aan op Geen Tak de streek uit)
• wilgencultuur verbinden met kunst 
• recreatieve initiatieven: wadlopen, veentrappen, 
• waterteelten: 
• rijstteelt ed. 
• rietteelt (experiment Hoge Boezem, experiment Sliedrecht)
• drijvende landbouw
• hoogwater teelten 
• biobrandstof: denk aan mestvergisting en GTDSU

Dit project draagt bij aan de volgende maatschappelijk thema's:

Het project kan vanuit de scenario’s die kunnen worden bekeken bijdragen aan :

• Aansluiting arbeidsmarkt
• Onderwijs kan door kennis van de toekomstscenario’s beter aansluiten op de behoefte van de markt en ondernemers kunnen zich gerichter positioneren richting de toekomst, waardoor er werkgelegenheid kan blijven bestaan
• participatie vanuit de samenleving
• werkgelegenheid: 
• doelstelling om energie neutraal te worden in de regio. Dit is een uitspraak van zowel de politiek , als van BlauwZaam, als van het waterschap. Daarvoor zal o.a. biomassaverwerking ingezet worden; 
• bewerkstelligen van,  denken over en aandragen van mogelijke oplossingen voor toekomstige problematiek die ontstaat ten gevolge van de klimaatverandering.  

Dit project versterkt de identiteit van de streek door:

• De Alblasserwaard Vijfheerenlanden kenmerkt zich door de combinatie groen en water. De veranderingen in het klimaat zal beide aspecten beïnvloeden. De combinatie zal echter altijd kenmerkend blijven. Maar bv de hoogte van het waterpeil, de temperatuur, de neerslag etc zullen wel grote invloed krijgen op de identiteit.
• Het in kaart brengen van de gevolgen en het bekijken en bespreken van verschillende scenario’s kan er voor zorgen dat deze veranderingen beheersbaar blijven en het gebied leefbaar blijft.

De vraag om ondersteuning komt voort uit:

Om het project een eerste zetje te geven is ondersteuning nodig.

• De partijen die onderdeel zijn van de waterwerkgroep zijn van harte bereid te investeren in het project. Echter nieuwe coalities en de andere manier van denken veronderstellen een coördinatie, een plek om te experimenteren en de nieuwe resultaten te communiceren. Door met de provinciale overheid in de vorm van een gebiedsdeal een alliantie aan te gaan ontstaat echter een heel nieuwe dynamiek.  
• Focussen op één aspect  is dat we de samenhang met de andere thema’s uit het oog verliezen. Door in de gebiedsdeal partijen te verbinden kan die samenhang wel worden gemaakt. Een samenhang vanuit de focus Water met juist die andere partijen is een geweldige kans.  
• Het gehele ecosysteem moet in balans komen Het ecosysteem juist vanuit water en groen in die combinatie waarborgen geeft bij het zoeken de juiste balans voor de veranderingen die zullen komen en om oplossingen vragen. Dat geeft integrale gebiedsbrede oplossingen, die dan ook breed gedragen zullen worden.

Dit project draagt bij aan de ontsluiting van de streek door:

• Het project is de eerste stap in het proces. Het proces zal enerzijds leiden tot het opbouwen van expertise bij de partijen. Deze expertise zal er voor zorgen dat zowel het onderwijs als de andere doelgroepen een betere positie krijgen en de regio aantrekkelijk wordt voor activiteiten.
• Het resultaat is van groot belang om fundamentele besluiten over de inrichting van de streek qua wonen, werk en recreëren. Door samen op te trekken en te werken vanuit de eigen kracht, ontstaan nieuwe invalshoeken en visies.

Het project is duurzaam/energieneutraal doordat:

• Duurzaam met name omdat het bij wil dragen aan de scenario’s voor de toekomst en experimenteerruimte gevonden moet worden voor nieuwe teelten of nieuwe zienswijzen op de ontwikkelingen en afstemmingen binnen de regio.
• Hebben boeren en tuinders de oplossing?
• Wat zou er gebeuren als we niet denken vanuit regels en beperkingen, maar vanuit kansen?
  
• Hoeveel zouden we dan niet kunnen bijdragen aan onze ecosystemen, de waterhuishouding en het verduurzamen van ons land? 
• En dat geldt met name voor de land- en tuinbouw, want boeren zijn als verzorgers van ons eten en de grond de sleutelbewaarders van de groene omgeving. 
• Door boeren en tuinders in hun kracht te zetten én het ondernemende in hen naar de ruimte te geven, boven te laten komen, kan veel bereikt worden. Dat zien we ook in tal van Green Deals. Of het gaat om mestvergisters, olifantsgras, of Waterhouderij enz. 
• Energieneutraal leven en werken  kan worden verbeterd door andere teelten waardoor een lagere uitstoot gerealiseerd wordt. 
• Door toenemende problematieken met de veengronden en zoeken naar oplossingen met andere teelten liggen daar de kansen op meer lagere energie uitstoot.

De stappen voor realisatie van dit project zijn:

Het project kent een aantal fasen:

• Fase 1 (tot 1 juli 2016)
• Analyse van de aanwezige data en de aanwezige kennis en ervaring in de streek
• Het koppelen van de data, kennis en ervaring
• Het ontsluiten van deze data in een toegankelijke vorm, waarin voor de verschillende partijen de mogelijkheid is om scenario’s te bekijken
• Fase 2 (tot 1 november)
• Bewustwording creëren bij de verschillende doelgroepen mbv de uitkomsten van fase 1
• Organisatie symposium over dit thema
• Inventariseren voorbeeldprojecten (bv drijvende landbouw)
• Fase 3:
• Starten proefproject tot 1 maart 2017
• Fase 4:
• Evaluatie en afronding 1 juli 2017